Alimenty na rodzica

Ostatni artykuł dotyczący alimentów na byłego małżonka wzbudził niemałe zainteresowanie.

Dlatego pozostajemy w kwestii alimentów!

Jednak muszę na wstępie podkreślić, że absolutnie wyjątkowo dzisiejszy artykuł nie będzie powiązany z rozwodem, czyli tematem przewodnim bloga. Wybaczcie🙄

Dlaczego?

Jedna z czytelniczek zaproponowała mi, abym poruszyła temat alimentów na rodzica.

Stwierdziłam, że temat jest niezwykle ciekawy i obszerny, a dodatkowo wpisuje się w krąg moich zainteresowań – czyli w krąg prawa rodzinnego.

Dlatego postanowiłam tę kwestię alimentów na rodzica rozwinąć.

Z pewnością blog Rozwód z Kredytem na tym nie ucierpi 😉

Alimenty na rodzica uregulowane w prawie

Alimenty na rodzica są uregulowane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Myślę, że powyższego twierdzenia nie muszę nikomu tłumaczyć. Kwestia alimentów na tak bliską osobę jak rodzic nie znajduje lepszego miejsca na umiejscowienie niż kodeks rodzinny.

Zgodnie z przepisami, obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

O ten przepis się wszystko rozbija. Dlaczego?

Środki utrzymania i wychowania

Obowiązek dostarczania środków, o którym mowa powyżej, to nic innego jak obowiązek alimentacyjny.

Kluczem jednak do zrozumienia tego przepisu jest wyjaśnienie pojęcia krewny w linii prostej.

Krewny w linii prostej

Jestem przekonana, że część z was pierwszy raz widzi takie sformułowanie. Nic dziwnego. Stosuje się je przede wszystkim w aspektach prawnych.

Krewnymi w tej linii są osoby, z których najprościej mówiąc, jedna pochodzi wprost od drugiej.

Na przykład matka jest krewnym wstępnym w linii prostej względem swojego dziecka.

Wstępnym, bo dziecko od niej pochodzi.

Tak samo ojciec będzie krewnym wstępnym w linii prostej względem swojego dziecka.

Z kolei dziecko jest krewnym zstępnym w linii prostej w stosunku do swoich rodziców.

Zstępnym dlatego, bo jest potomkiem rodziców.

Skoro już to wiesz, to przepis wydaje się jakiś łatwiejszy, prawda?

Kiedy alimenty należą się rodzicowi?

Zgodnie z przepisami, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto żyje w niedostatku (z wyłączeniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka).

O niedostatku pisałam już w ostatnim artykule dotyczącym alimentów na byłego małżonka.

Niedostatek – kilka słów przypomnienia

Niedostatek to sytuacja, kiedy nie jest się w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb na poziomie minimalnym.

Osoby znajdujące się w niedostatku to osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku.

Czy niedostatek zawsze przesądza o otrzymaniu alimentów?

Tutaj na uwadze trzeba mieć również przepis, który mówi o tym, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Czyli, żądanie przez rodzica alimentów od dziecka, nie będzie skuteczne, jeśli dziecko to samo nie ma możliwości zarobkowych i majątkowych.

Co ciekawe, nawet Sąd Najwyższy wypowiedział się w kwestii „możliwości zarobkowych i majątkowych” wskazując, że nie są to rzeczywiste zarobki i dochody, lecz zarobki i dochody, które można uzyskiwać przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych.

Uchylenie się od alimentów

Na gruncie przepisów prawa rodzinnego istnieje regulacja, która wskazuje, że zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Czy niewłaściwe zachowanie rodzica wpływa na świadczenie alimentacyjne?

Tutaj również z pomocą przychodzi nam Sąd Najwyższy 😉 Wskazał on, że w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa ze względu na zasady współżycia społecznego.

Niedostatek z własnej winy

Sąd wskazał, że za nadużycie może być uznane żądanie alimentów przez osobę niezdolną do samodzielnego utrzymania się, która z własnej winy znalazła się w niedostatku.

Dotyczyć to będzie m.in. osób, które doprowadziły do nałogowego alkoholizmu czy narkomanii i odmawiają poddania się leczeniu, co jest powodem zaistniałego stanu niedostatku.

Alimenty do końca życia?

Co w przypadku, gdy rodzic „wyjdzie na prostą”? Oczywiście mam na myśli sytuację, kiedy poza otrzymywanymi alimentami jest już w stanie samodzielnie się utrzymać i zaspokajać swoje usprawiedliwione potrzeby.

Musisz wiedzieć, że raz zasądzone alimenty nie oznaczają, że będziesz zobowiązany płacić je do końca życia, nawet w momencie polepszenia się sytuacji majątkowej rodzica.

Na szczęście, kodeks rodzinny i opiekuńczy mówi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Jak widzisz, o alimentach można mówić wiele.

Część z was pewnie będzie zaskoczona, że alimenty nie oznaczają tylko świadczenia na rzecz dziecka, choć z tym są najczęściej łączone.

Coraz częściej dochodzi do sytuacji żądania alimentów od byłego małżonka czy przez rodzica od dziecka.

Sądy mają ciekawe zagwozdki, analizując przedstawione stany dotyczące tych żądań oraz sytuacje stron.

Na potrzeby artykułu skorzystałam z uchwały SN z 16.12.1987r. III CZP 91/86.

Podziękowania dla:

Photo by National Cancer Institute on Unsplash